ΑΓΩΓΟΣ – Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ
Η αναμενόμενη και πολλά υποσχόμενη επίσκεψη και ανοικτή συζήτηση μεταξύ των επίσημων παραγόντων της κυβέρνησης (Υπουργείο Ανάπτυξης) και των τοπικών φορέων, έλαβε χώρα την Κυριακή που μας πέρασε. Όπως ήταν αναμενόμενο, η εκδήλωση αυτή δημιούργησε ιδιαίτερο ενδιαφέρον μιας και ήταν η πρώτη επίσημη διαβούλευση για το μείζον ζήτημα που ταλανίζει την ευρύτερη περιοχή και δεν είναι άλλο από την υλοποίηση του αγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη (BAPipeline ο διεθνής όρος του). Δεν θα σταθώ στην σημασία αλλά στην ουσία της συνάντησης, που δεν είναι άλλη από την ευκαιρία που δόθηκε σε όλους τους θεσμικούς και μη φορείς της πόλης να εκφράσουν τις απόψεις τους. Αν και ομολογουμένως πολύ καθυστερημένα, πραγματοποιήθηκε μια κοινωνική διαβούλευση, που αποτελεί θεμέλια διαδικασία κάθε δημοκρατικού πολιτεύματος. Όσοι είχαν το χρόνο και την υπομονή να παρακολουθήσουν τη συζήτηση, ομολογουμένως μιας μακρόσυρτης διαδικασίας, αποκόμισαν μια συνολική εικόνα. Ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να αφουγκραστεί κανείς τις επιθυμίες και τις απόψεις του συνόλου της τοπικής κοινωνίας μας.
Πέρα όμως από την διαδικασία τι; Αποκομίσαμε τίποτα καινούριο; Ειπώθηκε κάτι νέο; Τέθηκαν τα σημαντικά ζητήματα και κυρίως έγιναν οι ανάλογες δεσμεύσεις, τουλάχιστον στο επίπεδο των καλών προθέσεων; Αυτά τα ερωτήματα και άλλα τόσα απασχόλησαν πιστεύω το σύνολο των συμμετεχόντων, μετά το πέρας της διαβούλευσης.
Από τα όσα είχα την ευκαιρία να ακούσω, ας μου επιτραπεί μια διαπίστωση, που την θεωρώ κρίσιμη για τον τρόπο που πρέπει να προσεγγίσουμε το ζήτημα από εδώ και πέρα. Όσο και αν εμμένουν πολλοί να μεταφέρουν την συζήτηση από την φάση της διαβούλευσης για την κατασκευή στην φάση της λειτουργίας του αγωγού, η πραγματικότητα είναι λίγο διαφορετική. Την ώρα που μιλάμε υπάρχει μόνο, και το τονίζω αυτό, ένα μνημόνιο συνεργασίας, κοινώς μια στρατηγική διακρατική συμφωνία. Τίποτε άλλο τουλάχιστον σε επίσημο επίπεδο. Ας το κατανοήσουν αυτό κυρίως οι υπέρμαχοι αυτής της επένδυσης που πιστεύουν ότι όλα είναι έτοιμα προς υλοποίηση. Θα απογοητευτούν, διότι τίποτε ακόμα δεν έχει γίνει. Φάνηκε έντονα από τον τρόπο που παρουσιάστηκε το θέμα από τον εκπρόσωπο της εταιρείας Ελληνικά Πετρέλαια. Αναμάσησε τα ίδια που λέγονταν και πριν από πέντε χρόνια όταν ο αγωγός ήταν στο στάδιο της «καλής» ιδέας. Τίποτα καινούριο. Καμία πρόοδος σε επίπεδο σχεδιασμού, επίλυσης ζητημάτων διέλευσης, εγκαταστάσεων, περιβαλλοντικού σχεδιασμού κ.λ.π. Δεν είναι υπερβολικό να ειπωθεί ότι ούτε καν στα χαρτιά δεν έχει σχεδιαστεί αυτό το έργο. Εκτός και αν για λόγους σκοπιμότητας, η κυβέρνηση δεν είπε όλη την αλήθεια. Γνωρίζει πράγματα που δεν θα πρέπει να ξέρουμε; ΓΙΑΤΙ; Με ανησυχεί ακόμα και η ιδέα να συμβαίνει κάτι τέτοιο.
Και μια δεύτερη διαπίστωση. Ειπώθηκαν στη διαβούλευση τα πάντα, πλην των βασικών στοιχείων του εν λόγω μνημονίου συνεργασίας των τριών εμπλεκόμενων χωρών. Τουλάχιστον από τα κυβερνητικά στελέχη που είχαν και την ευθύνη της ενημέρωσης. Ασχολήθηκαν οι πάντες με το θα, με το τι μέλλει γενέσθαι και παραλείψανε, σκόπιμα ή όχι, να αναφερθούν στα επιμέρους στοιχεία της μοναδικής, επαναλαμβάνω, συμφωνίας για την κατασκευή του έργου. Δεν είναι κακό κατ’ ανάγκη κάτι τέτοιο αλλά δημιουργεί μια πλασματική κατάσταση της ωριμότητας του έργου. Επίσης, αποπροσανατολίζει την κοινή γνώμη από την ουσία του ζητήματος που δεν είναι άλλος από τις βασικές διατυπώσεις του μνημονίου που θα αποτελέσουν και τις θεμέλιες αρχές της υλοποίησης του αγωγού, αν ποτέ υλοποιηθεί. Όποιος παρ’ όλα αυτά έχει την ανησυχία και αναζητήσει το κείμενο αυτό, το μελετήσει εμπεριστατωμένα και σχολαστικά, μπορεί να βγάλει κάποια ιδιαίτερα σημαντικά συμπεράσματα.
Ποιες είναι λοιπόν αυτές οι αρχές; Ας προσπαθήσουμε να αποκωδικοποιήσουμε τις σημαντικότερες. Καταρχάς, διατυπώνεται η πρόθεση κατασκευής του αγωγού με όλα τα επιμέρους συστατικά στοιχεία του (εγκαταστάσεις, χώροι αποθήκευσης κ.λ.π) όπου και οριστικοποιούνται τα ποσοστά συμμετοχής κάθε εταίρου. Η Ελλάδα συμμετέχει με 1% και όχι με 24,5% που κατά κόρον λέγεται και αυτό διότι τα Ελληνικά Πετρέλαια έχουν πάψει προ πολλού να αποτελούν κτήμα του Κράτους. Είναι προφανές ότι συζητάμε αποκλειστικά για μια καθαρά ιδιωτική επένδυση με την αρωγή των εμπλεκόμενων κρατών.
Στη συνέχεια, διατυπώνονται οι υποχρεώσεις των κρατών για διάθεση της απαραίτητης γης, παροχή ευνοϊκού τελωνειακού καθεστώτος και επίλυση θεμάτων προστασίας του περιβάλλοντος. Δηλαδή τι; Θα αναλάβει το Κράτος όλο το κόστος της περιβαλλοντικής διαχείρισης του έργου; Θα διαθέσει χρήματα για την προστασία του περιβάλλοντος και θα φροντίσει να λύσει όλα τα ζητήματα που θα προκύψουν; Με τι χρηματοδότηση; Από πού θα εξασφαλιστούν τα χρήματα; Μήπως από το Δ΄ ΚΠΣ και από το τμήμα της ενίσχυσης που δικαιούται η περιοχή; Δεν δύνεται καμία απάντηση! Το μόνο συμπέρασμα που μπορεί να βγει είναι ότι θα ανατραπεί ο έως τώρα αναπτυξιακός σχεδιασμός του τόπου που σαν κύριο στόχο έχει την κοινωνική συνοχή, την ενεργοποίηση του παραγωγικού δυναμικού του τόπου και την βιώσιμη ανάπτυξη προς όφελος κάποιας διφορούμενης επένδυσης που όχι μόνο δεν προσφέρει ως προστιθέμενη αξία στο αναπτυξιακό σύστημα της περιοχής αλλά αποτελεί και ασύμβατη δραστηριότητα με τις είδη αναπτυγμένες (αλιεία, τουρισμός κλπ);
Επίσης, σημειώνεται ότι κατά τον προσδιορισμό του ύψους των φορολογικών και μη φορολογικών καταβολών, τελών και αποζημιώσεων η Βουλγαρική και η Ελληνική πλευρά στη Συμφωνίας Διέλευσης θα λάβουν υπόψη τα αποτελέσματα της τεχνικοοικονομικής μελέτης καθώς και το ότι οι όροι της μεταφοράς του πετρελαίου μέσω του Αγωγού Πετρελαίου πρέπει να είναι ανταγωνιστικοί σε σχέση με τις άλλες διόδους μεταφοράς πετρελαίου στην περιοχή. Δηλαδή τι; Αν μειωθούν οι διεθνείς τιμές πετρελαίου και κριθεί ότι ο αγωγός δεν είναι αποδοτικός θα χρειαστεί να βάλουμε χρήματα και από την τσέπη μας; Προφανώς, είναι λίγο υπερβολική η συγκεκριμένη άποψη αλλά κρύβει μια μεγάλη αλήθεια. Τα τέλη διέλευσης, ακόμα και αυτά που έχουν ανακοινωθεί (1€ ανά τόνο), ποσό αστείο και για σχολιασμό αν λάβουμε υπόψη το μέγεθος της επένδυσης και της οικονομικής της απόδοσης, δεν είναι εξασφαλισμένα! Θα εξαρτώνται από τις διεθνής συνθήκες της αγοράς και από τον τεχνικοοικονομικό σχεδιασμό της επένδυσης. Δίνεται, με λίγα λόγια, η δυνατότητα στους επενδυτές να καθορίζουν οι ίδιοι το ύψος των τελών, χωρίς καμία εξασφάλιση κάποιας τουλάχιστον ελάχιστης ανταποδοτικής αποζημίωσης με αντικειμενικά κριτήρια όπως ποσοστό επί των κερδών, φορολόγηση κύκλου εργασιών κλπ που ισχύουν σε όλες τις δραστηριότητες. Αυτά για κάποιους που σπεύσανε να αγοράσουν μεγάλα καλάθια.
Δεν σχολιάζω παραπάνω το συγκεκριμένο μνημόνιο και αφήνω τα συμπεράσματα σε εσάς. Σας προτρέπω μόνο να το διαβάσετε με σχολαστικότητα και προσοχή. Μια τελευταία παρατήρηση. Το Κράτος έχει κάθε λόγο και δικαίωμα να στηρίζει με διάφορα μέτρα την επιχειρηματική δραστηριότητα και να κατευθύνει την ανάπτυξη σε ένα τόπο, αλλά πάντα χρησιμοποιώντας ένα πλαίσιο συγκεκριμένων κανόνων που ισχύουν για όλους. Χρηματοδοτήσεις, φοροαπαλλαγές κ.λπ, είναι κάποια από τα πιο διαδεδομένα μέτρα, αλλά από όσο γνωρίζω, μόνο στις λεγόμενες «αποικιοκρατικές συμβάσεις» των πάλαι ποτέ Αυτοκρατοριών πραγματοποιούνταν τέτοιες ανισοβαρείς συμφωνίες. Ίσως να ενοχλήσει αυτή η άποψη ορισμένους, αλλά προσωπικά πιστεύω ότι δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα.
Θα χρησιμοποιήσω ως επίλογο τα λόγια του βουλευτή Έβρου κ. Ντόλιου ο οποίος ανέφερε σε μια αποστροφή του λόγου του στην σύσκεψη, και να με συγχωρήσει αν δεν τα μεταφέρω ορθά, τα εξής: «έχουμε ένα ωραίο σπίτι, με αυλή που βλέπει στην θάλασσα και δεχόμαστε να το δανείσουμε, να επωμιστούμε τις επικείμενες επιπτώσεις, να το θυσιάσουμε, χωρίς να μας παρασχεθεί καμία δέσμευση για την περιβαλλοντική προστασία που απαιτείται και όλα αυτά για να μεταφέρουν οι Ρώσοι τα πετρέλαια τους στην Ευρώπη». Αν και στο επίπεδο της φιλολογίας (θυμίζω ότι ο εν λόγω βουλευτής, αντίθετα με ότι υποστηρίζει, ψήφισε την επικύρωση της συμφωνίας στη βουλή όπως και το σύνολο του κόμματος του), ειπώθηκε μια μεγάλη αλήθεια.
Κωστας Πορτοκαλίδης
Τα λοιπά σχόλια δικά σας …
Η αλήθεια αρχίζει και επιπλέει σαν το πετρέλαιο...
Με λύπη διαπίστωσα την Κυριακή ότι ένας από τους πιο σοβαρούς φορείς της περιοχής μας, είναι η Οικολογική Εταιρεία. Με τιμά που ανήκω ντρέπομαι όμως για τους θεσμοθετημένους φορείς που μίλησαν στον υπουργό, χωρίς να έχουν πάρει επίσημα θέση οι διοικήσεις τους, τα δημοτικά συμβούλια, το νομαρχιακό συμβούλιο. Ο νομάρχης ετοίμασε και υπόμνημα, ενώ η αντιπολίτευση κατείχε θέση βουλευτή, με το μυαλό στις ερχόμενες εκλογές!!!
Κοινώς κανείς δεν αγγίζει την καυτή πατάτα ( ή ελληνιστή δεν δεσμεύεται), παίρνοντας θέση για το ζήτημα του αγωγού (δεσμεύτηκε όμως ο υπουργός για ξένο τόπο!!!). Επομένως όλοι μίλησαν εκφράζοντας προσωπικές απόψεις (;), άρα πως όλοι οι φορείς είναι σύμφωνοι;
Η ΟΕΕ είχε πάρει θέση για το θέμα αυτό, με δελτία τύπου, με επίσημη απόφαση και υπόμνημα στο δημοτικό συμβούλιο κ.α.
Την έλευση του υπουργού θα την αφήσω ασχολίαστη, γιατί από αντί για σοφότεροι, διαπιστώσαμε ότι γίναμε κωφώτεροι. Δεν ακουγόμαστε αγαπητοί μου. Οι παρωπίδες και οι ωτοασπίδες έχουν την τιμητική τους, τον καιρό αυτό. Κατά τα άλλα δημοκρατία ο πολίτευμα.
Εφημερίδες ανέφεραν ότι η ΟΕΕ ζήτησε δεσμέυσεις, ενώ εμένα μου φάνηκε πως ήταν το μεγαλύτερο όχι μετά από αυτό του Μεταξά (28 Οκτωβρίου, για τους ανιστόρητους). Ενώ το συμπέρασμα της επίσκεψης ήταν ότι καλό το περιβάλλον, αλλά όλοι θέλουμε τον αγωγό (οι παρωπίδες και οι ωτοασπίδες που λέγαμε).
Μετά την χθεσινή εκπομπή (χωρίς φόβο και πάθος, θα πω την άποψή μου), φάνηκε ότι ο δήμαρχος μας κάνει πετρελαιούπολη (με όλα τα κακά - ο ίδιος το είπε), άρα να πάρουμε τα λεφτά. Σαν φαβελα του Ρίο αισθάνομαι, με το που δω ξένο ορμάω σαν επαίτης, και ζητάω.
1) ο Κολλιός έβγαλε τα σπασμένα της προηγούμενης 4ετίας.
2) Ο δήμαρχος είναι γυμνός.
3) Ο Στυλιανίδης επιμένει για πράσινο αγωγό.
4) ο νομάρχης μιλά μόνο στις πλάτες του υπουργού.
Όλοι οι χειροκροτητές, δεν έχουν επιχειρήματα. Ούτε θέσεις εργασίας, ούτε αντισταθμιστικά, ούτε προστασία του περιβάλλοντος.
Κρίμα και πίστευα ότι γλίτωσα τον Ασπρόπυργο, φεύγοντας από την Αθήνα.