Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη: Αγωγός ελπίδων ή κινδύνων;

Του Κωνσταντίνου Λιαρίκου

O αγωγός Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης θα αποφέρει σαφή γεωστρατηγικά οφέλη στην Ελλάδα, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς πως και η χώρα μας είναι μέτοχος μιας διεθνούς οικονομίας που εξακολουθεί να εξαρτάται από το πετρέλαιο. Μέσα όμως από τις τυμπανοκρουσίες και τους πανηγυρισμούς για την υπογραφή της «ιστορικής» συμφωνίας, δύσκολα ακούγονται οι λίγες φωνές που τολμούν να μιλήσουν με ειλικρίνεια για τις σοβαρές αναμενόμενες επιπτώσεις.

Κι όμως, αυτός ο αγωγός «εθνικών ελπίδων» μπορεί πολύ εύκολα να μετατραπεί σε έναν περιβαλλοντικό εφιάλτη, αν δεν ληφθούν ΑΜΕΣΑ μέτρα για περιβαλλοντικά σωστή χωροθέτηση, σχεδιασμό άρτιου μηχανισμού αντιμετώπισης καταστροφών και κατασκευαστικές προδιαγραφές με άξονα την πρόληψη ατυχημάτων.

Στο πλαίσιο ειδικής έρευνας που βρίσκεται εν εξελίξει, το WWF Ελλάς κατέγραψε σειρά επιπτώσεων σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Διαπιστώνουμε προοπτική για δραστικό μετασχηματισμό της οικονομίας της περιοχής, με παραδοσιακούς παραγωγικούς κλάδους (όπως η αλιεία) να διαλύονται, την ποιότητα ζωής να υποβαθμίζεται και την πόλη να μετατρέπεται σε κέντρο εξυπηρέτησης πλοίων και πληρωμάτων και πόλο προσέλκυσης βαριάς βιομηχανίας. Διακρίνουμε και εξαιρετικά σοβαρούς κινδύνους για το περιβάλλον, καθώς η περιοχή δύσκολα θα αποφύγει την ατμοσφαιρική ρύπανση από τα πλοία και τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης και φόρτωσης και τη συνεχή ρύπανση των νερών. Οι επιπτώσεις αυτές μπορούν να περιοριστούν, αλλά δυστυχώς η ελληνική εμπειρία δεν αποτελεί εγγύηση για κάτι τέτοιο. Δύσκολη επίσης θα είναι η αντιμετώπιση συνεχών μικρής κλίμακας αστοχιών και ατυχημάτων που θα κατατρώγουν σταδιακά την υγεία του οικοσυστήματος.

Οι επιπτώσεις, όμως, δεν περιορίζονται στο τοπικό περιβάλλον. Η συνεχής κίνηση σούπερ τάνκερ χωρητικότητας άνω των 300 χιλιάδων τόνων, μέγεθος πρωτοφανές για τη ναυτική ιστορία του Αιγαίου, μας φέρνει αντιμέτωπους με τον συνεχή κίνδυνο ενός ατυχήματος που θα μπορούσε να είναι καταστροφικό για το αρχιπέλαγος. Δυστυχώς, οι δικαιολογίες για μετριασμό των επιπτώσεων από τη μείωση της κίνησης από τον Βόσπορο δεν ευσταθούν. Οι δύο διαδρομές θα λειτουργούν ανταγωνιστικά και παράλληλα, ενώ η πρόσθεση της θαλάσσιας διαδρομής προς Μπουργκάς θα προκαλέσει σημαντική αύξηση των επιπτώσεων στη Μαύρη Θάλασσα, όπως έχουν ήδη επισημάνει διεθνείς οργανώσεις.

Δεν είναι αυτός ο χώρος για να αναλύσει κανείς αν καλώς πράττει η Ελλάδα που επενδύει γεωστρατηγικά στο πετρέλαιο και όχι στην παραγωγή περιβαλλοντικά ακίνδυνης ενέργειας. Θα έπρεπε όμως κάποια στιγμή η πολιτική ηγεσία της χώρας να αναζητήσει τρόπους αναβάθμισης της διεθνούς εικόνας της μέσα από τη διεκδίκηση πρωταγωνιστικού ρόλου στην προστασία του περιβάλλοντος. Το σαφές και ηχηρό αίτημα είναι πως οι αναμενόμενες σοβαρές επιπτώσεις πρέπει να αξιολογηθούν έγκαιρα και η αποτελεσματική τους αντιμετώπιση να σχεδιασθεί με διαφάνεια, όσο υπάρχει χρόνος και προτού η χώρα αναλάβει περαιτέρω διεθνείς δεσμεύσεις.

Ο κ. Κωνσταντίνος Λιαρίκος είναι οικονομολόγος- περιβαλλοντολόγος, υπεύθυνος Περιβαλλοντικών Δράσεων WWF Ελλάς.
16-04-07