Σε κρίσιμο σταυροδρόμι

Το αναπτυξιακό μοντέλο του Έβρου

Να μια ευκαιρία για να ενσωματώσουμε το

«Τρίγωνο της Γνώσης»

Για πολλά χρόνια στον Έβρο και τη Θράκη είχαμε αφεθεί σε μια αναπτυξιακή στρατηγική στην οποία κυριαρχούσε έντονα η οικολογία και οι ήπιες παρεμβάσεις στο χώρο. Μέσα σ΄ αυτήν την στρατηγική αναπτύχθηκαν διάφορες τοπικές πολιτικές, όπως είναι η ανάδειξη των οικοτόπων, η ήπια αγροτική ανάπτυξη, ο οικολογικός τουρισμός, ενώ αντίστοιχα απορρίφθηκαν επενδυτικές προτάσεις, όπως το Εργοστάσιο Τσιμέντων, το Διαλυτήριο Πλοίων, το Φράγμα Δερείου, η εξόρυξη χρυσού κλπ.

Σήμερα στα «ήρεμα νερά της λίμνης», όχι ξαφνικά, πέφτει ένας «ογκόλιθος» με τη μορφή του πετρελαιαγωγού «Πύργος- Αλεξανδρούπολη». Δίπλα σε αυτόν συνεχίζει ακόμα να προκαλεί κυματισμούς, η έντεχνη προσπάθεια των χρυσωρυχείων με δυνατότερους αυτή τη φορά συμμάχους, πολλά τοπικά ΜΜΕ. Πιο πίσω, έστω και με συνεχιζόμενες διαψεύσεις, παραμονεύει η εγκατάσταση «πυρηνικού σταθμού παραγωγής ενέργειας». Αύριο πιθανόν να προκύψει κάτι άλλο, όπως τα διυλιστήρια πετρελαίου και πάει λέγοντας.

Όλα τα τελευταία δεν είναι ενδογενώς ενσωματωμένα στο υπάρχον μοντέλο ανάπτυξης. Προκαλούνται από εξωγενείς παράγοντες, μακριά από την βούληση της τοπικής κοινωνίας. Το σίγουρο είναι, ότι όλα μαζί δεν χωράνε μέσα στο υπάρχον μοντέλο ανάπτυξης. Δεν μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά συνεργαζόμενα. Το ένα εξουδετερώνει τη δυναμική του άλλου. Το υπάρχον αναπτυξιακό μοντέλο απειλείται με εξαφάνιση. Δεν λέω ότι η αλλαγή του είναι λάθος. Αντίθετα ισχυρίζομαι ότι για καλύτερο αναπτυξιακό αποτέλεσμα, πρέπει να αναθεωρηθεί. Να ενσωματώσει ή να απορρίψει τα νέα δεδομένα που έχουν προκύψει. Για να μην σπαταλούμε πολύτιμους οικονομικούς, κοινωνικούς, πολιτιστικούς και περιβαλλοντικούς πόρους του νομού σε λάθος κατεύθυνση.

Οι επιλογές μας πρέπει να γίνουν άμεσα. Έπρεπε να είχαν γίνει χθες. Το νομαρχιακό Συμβούλιο, το κατεξοχήν πολιτικό όργανο προγραμματισμού, με αφορμή τα αντισταθμιστικά οφέλη του αγωγού, αλλά και με τα χρήματα των αποζημιώσεων από τις πλημμύρες, οφείλει να παίξει τον ηγετικό του ρόλο. Να αναλάβει πρωτοβουλίες, να επιδιώξει τη συναίνεση, να επεξεργαστεί τη νέα στρατηγική, να αποφασίσει τελικά σε ποια κατεύθυνση πρέπει να βαδίσει ο νομός για τα επόμενα χρόνια.

Η απόφασή του θα είναι ισότιμη με αυτήν της 10ετίας του 1980 όταν το ίδιο όργανο με γνωστά ονόματα της σημερινής πολιτικής ζωής του νομού, με αφορμή τα ΜΟΠ, αποφάσιζε να προσδώσει την οικοδιάσταση στην ταυτότητα της ανάπτυξης του Έβρου. Η οποία μέχρι σήμερα τουλάχιστον δεν ακυρώθηκε. Αρκεί να δείτε μέσα από τα τουριστικά φυλλάδια του νομού τι προβάλλεται.

Με δεδομένο την ύπαρξη του αγωγού, οι επιλογές του Νομαρχιακού Συμβουλίου σήμερα μπορούν να είναι το πολύ τρεις:

• Πρώτον, συνεχίζει απτόητα το γνωστό μας οικολογικό μοντέλο, χρηματοδοτώντας το κατά ένα ποσοστό με «τα αργύρια του ενοικιοστασίου του αγωγού», σαν να μη συνέβη τίποτα. Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν εδώ είναι πολλοί. Θα κτίζουμε την ανάπτυξή μας βασισμένη μόνον σε ένα στύλο. Θα κτίζουμε «παλάτια στην άμμο», αφού σε μια πιθανή καταστροφή του αγωγού θα καταρρεύσει ολόκληρο το οικοδόμημα, χωρίς εναλλακτικές. Το παράδειγμα της γρίπης των πουλερικών, αλλά και οι ζωονόσοι, έρχονται να μας θυμίσουν τα ευάλωτα σημεία του τουρισμού και της γεωργίας μας από παρόμοια συμβάντα. Πόσο μάλλον μια ζημιά του θαλάσσιου ή χερσαίου αγωγού πετρελαίου. Καταρρέει ολόκληρο το σύστημα, χωρίς προοπτική.

• Δεύτερον, κάνουμε στροφή 180 μοιρών, ξεχνούμε ότι κάναμε ως τώρα, δεχόμαστε μοιρολατρικά όλα τα παραπάνω και προσπαθούμε να προσελκύσουμε ακόμα περισσότερες επενδύσεις με οποιοδήποτε περιβαλλοντικό κόστος και με περισσότερα ίσως χρήματα στη τσέπη μας, όπως διυλιστήρια πετρελαίου κλπ; Είναι το απευκταίο σενάριο. Υποθηκεύουμε το μέλλον των παιδιών μας για να ζήσουμε εμείς πλουσιοπάροχα.

• Τρίτον, δημιουργούμε ένα νέο Μικτό Μοντέλο Ανάπτυξης, με μίγμα πολιτικών οικολογίας, καινοτομίας, τεχνολογίας, ενέργειας, εκπαίδευσης, έρευνας, εμπλουτισμένο δηλαδή με το «Τρίγωνο της Γνώσης». Τις αναλογίες και τη δοσολογία του μίγματος τη συζητάμε. Όπως και την διάχυσή του στους επιμέρους τομείς και κλάδους της οικονομικής μας δραστηριότητας (Γεωργία, κτηνοτροφία, βιομηχανία, τουρισμός, υπηρεσίες); Σε αυτήν την περίπτωση ανάλογα θα πρέπει να είναι και τα αντισταθμιστικά που θα ζητηθούν, αφού αρθρωθεί πιο μπροστά μια αξιόπιστη και πειστική πρόταση.

Σίγουρα η τρίτη επιλογή είναι η καλύτερη. Είναι όμως και η δυσκολότερη. Προϋποθέτει ικανότητες, φαντασία και πολιτικό θάρρος για να ενσωματωθεί η «έξυπνη ανάπτυξη» ενδογενώς στην τοπική μας πολιτική. Πέρα από την εργολαβική λογική των κτιρίων και των ασφαλτοστρώσεων. Μακριά από την μυωπική λογική του «πολιτικού κόστους».

Είναι δύσκολο προφανώς να ξεκινήσει ένας τέτοιος διάλογοςγιατί συνήθως δεν αποτελεί θελκτικό θέμα για τους πολιτικούς μας, αφού δεν επιστρέφει άμεσα το όφελός του μέσα σε μια 4ετία.

Είναι όμως απαραίτητο για το νομό το Νομαρχιακό Συμβούλιο να αναλάβει ενεργά την διαχείριση της «αθέατης πλευράς της ανάπτυξης του» και να αρχίσει να δημιουργεί πολιτικές πάνω σε αυτήν. Να μην παραμείνει έρμαιο της δική της δυναμικής, πράγμα το οποίο συμβαίνει σήμερα. Παρατημένη στις αφηρημένες αρμοδιότητες κάποιων υπουργείων, οργανισμών ή επιχειρήσεων. Άλλωστε με αυτά τα χαρακτηριστικά καλούμαστε να συνεργαστούμε ή ανταγωνιστούμε στις επόμενες 10ετίες με τις όμορες περιφέρειες και νομούς, στην ανοιχτή και παγκοσμιοποιημένη αγορά.

Το μεγάλο ερώτημα είναι κατά πόσον η σημερινή ηγετική ομάδα της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης μπορεί να κατανοήσει τη μεγάλη στροφή. Να αναλάβει και να διεκπεραιώσει επιτυχώς ένα τέτοιο ηγετικό ρόλο. Να πείσει τους τοπικούς φορείς, να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις, να συνεργαστεί με την κυβέρνηση, να καταρτίσει αξιόπιστη πρόταση με αφορμή τα αντισταθμιστικά οφέλη. Ξεφεύγοντας από τη λογική «όλα είναι ζήτημα χρημάτων» ή «δημοσίων σχέσεων» ή «δώστε μας ποσοστά των ανταποδοτικών και εμείς ξέρουμε τι θα τα κάνουμε». Κατά πόσον θα μπορέσει να παίξει το βασικό της ρόλος που είναι πρώτα να δημιουργεί καινοτόμες τοπικές πολιτικές και μετά μέσα από αυτές τις πολιτικές να προσπαθεί να προσελκύσει τα χρήματα από δημόσιες ή ιδιωτικές πηγές χρηματοδότησης.

Ίσως χρειαστεί να ανασύρει στη μνήμη της, να επεξεργαστεί και να ανανεώσει παλαιότερες ιδέες που υπήρξαν για την περιοχή, όπως η Τεχνόπολη, η Ρωμανία, Το Ευρωπαϊκό Οικολογικό Ινστιτούτο ή να γεννήσει καινούργιες πολιτικές πάντα μέσα στο τρίπτυχο «Καινοτομία, Εκπαίδευση, Έρευνα».

Η περίπτωση της διαχείρισης της κρίσης των πλημμύρων, δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας προς αυτήν την κατεύθυνση. Ευτυχία μας θα είναι αν τώρα διαψευσθούμε.

Πηγή: Πολίτης της Θράκης